Vijf lessen uit de debatten over het Canadese liberale leiderschap

Na opeenvolgende debatten in het Engels en het Frans hebben de kandidaten voor de opvolging van premier Justin Trudeau als leider van de Liberale Partij in Canada hun zaak aan de kiezers uiteengezet.

De liberalen met een officieel paspoort moeten nu kiezen tussen de voormalige gouverneur van de banken van Canada en Engeland Mark Carney, de voormalige minister van Financiën Chrystia Freeland, de leider van de regering in het Huis van Afgevaardigden Karina Gould en de zakenman en voormalig parlementslid Frank Baylis.

Wie er ook wint bij de stemming op 9 maart, hij of zij wordt de volgende premier van Canada en zal de liberalen leiden bij de komende algemene verkiezingen, die op of vóór 20 oktober van dit jaar moeten worden gehouden.

Een belangrijk aandachtspunt van de debatten was hoe Canada zou moeten reageren op de Amerikaanse president Donald Trump, die hoge tarieven oplegde aan de noordelijke buur van Amerika en opperde dat Canada de '51e staat' zou worden.

Hier zijn vijf belangrijke lessen uit de twee leiderschapsdebatten van de Liberale Partij.

Het is geen verrassing dat de vraag hoe Canada moet reageren op wat velen een 'existentiële bedreiging' noemen van de Amerikaanse president Donald Trump, centraal stond op de agenda van beide debatten.

Trump heeft aangegeven dat hij een importheffing van 25% wil opleggen op alle Canadese exportproducten, met uitzondering van energie, waarvoor een lager tarief van 10% geldt. Economen zeggen dat deze maatregel rampzalig zou zijn voor Canada en de prijzen voor Amerikanen zou verhogen.

Hij heeft ook herhaaldelijk voorgesteld dat de VS Canada zou moeten annexeren, wat bij grote delen van de Canadese bevolking met paniek en woede werd ontvangen.

Freeland, een voormalig minister-president die tijdens Trumps eerste termijn diende, profileerde zich als een ervaren onderhandelaar die tegen de Amerikaanse president en zijn eerdere tarieven heeft gevochten en gewonnen.

Maar Carney waarschuwde dat de Trump van vandaag niet de Trump van vroeger was. "Hij is isolationistischer. Hij is agressiever," zei Carney. "Vroeger wilde hij onze markten. Nu wil hij ons land."

Gould, de jongste kandidaat, stelde voor dat Canada "alles op tafel moest leggen" om zijn soevereiniteit te beschermen en dat de federale overheid bedrijven moest helpen hun portefeuilles te diversifiëren om minder afhankelijk te zijn van de VS.

Baylis zei dat Canada nauwere economische banden moet aangaan met het Verenigd Koninkrijk, Nieuw-Zeeland en Australië. Volgens hem zijn het alle vier gelijkgestemde landen met gedeelde waarden, cultuur en bestuurssystemen.

Trumps dreigementen zijn nog alarmerender vanwege de huidige economische situatie in Canada.

Het BBP van het land is het afgelopen jaar gekrompen, evenals de waarde van de Canadese dollar. Bovendien hebben Canadezen hun frustraties geuit over de hardnekkig hoge kosten van levensonderhoud.

Carney - van beroep econoom - richtte een groot deel van zijn boodschap op dit onderwerp. Hij beloofde een plan dat Canada's operationele budget in drie jaar in evenwicht zou brengen en stelde voor dat Canada de manier waarop het zijn geld uitgeeft, zou heroverwegen.

Maar hij heeft ook zijn steun uitgesproken voor belangrijke liberale programma's, zoals betaalbare kinderopvang en tandheelkundige zorg.

Als voormalig minister van Financiën verdedigde Freeland haar staat van dienst en zei dat de financiën van het land nog steeds "erg sterk" waren. Ze voegde toe dat Canada moet profiteren van de toename van patriottisme in het licht van Trumps dreigementen, en dat momentum moet gebruiken om Canadese industrieën te ondersteunen en banengroei te bevorderen.

Baylis deed een beroep op zijn expertise als zakenman en stelde dat Canada zijn productiviteit moest vergroten.

Gould zei daarentegen dat de Liberale Partij "realistisch tegenover Canadezen" moet zijn en dat het in evenwicht brengen van de begroting in drie jaar niet mogelijk was zonder aanzienlijke bezuinigingen, die zij niet steunde. Ze zei dat Canada zich in plaats daarvan zou moeten richten op "het moderniseren van zijn sociale vangnet" om degenen te helpen die het moeilijk hebben.

"We worden geconfronteerd met extreme bedreigingen vanuit de VS, dus we moeten investeren in onze mensen en in onze bedrijven om hen te beschermen", aldus Gould.

De vier kandidaten debatteerden met elkaar, maar vormden vaak een verenigd front tegen hun gemeenschappelijke tegenstander, de leider van de Conservatieve Partij, Pierre Poilievre. Zijn partij wordt in de peilingen gezien als de partij die het meest waarschijnlijk de volgende regering van Canada zal vormen.

Kandidaat-leiders van de Liberal Party gooiden tijdens het debat meerdere keren een sneer naar Poilievre. Gould noemde hem "onze kleine versie van Trump hier thuis", terwijl Freeland zei dat Poilievre Trump wilde "imiteren".

Carney bekritiseerde Poilievre als "onverantwoordelijk" en voegde eraan toe dat Canada het zich "niet kon veroorloven" hem als premier te hebben.

Poilievre, die in de peilingen een flinke voorsprong had op de impopulaire Trudeau, moest zich sinds Trudeau's aftreden meer op de Canadezen richten.

Zijn boodschap veranderde van het bekritiseren van de zittende premier voor het leiden van een "gebroken" Canada naar het "Canada First" stellen in het aangezicht van bedreigingen van de VS. Hij heeft ook zijn focus verlegd naar het aanvallen van Carney, die favoriet is om de Liberale leiderschapsrace te winnen.

Poilievre ligt nog steeds aan de leiding in de peilingen, maar sommige peilingen geven aan dat de voorsprong tussen hem en de liberalen kleiner is geworden sinds Trudeau's vertrek.

Als reactie op het veranderende Amerikaanse beleid ten aanzien van de aanhoudende oorlog tussen Rusland en Oekraïne, bevestigden alle vier de kandidaten dat zij de Canadese steun aan Oekraïne zullen voortzetten.

Ze waren het er allemaal over eens dat Canada de doelstelling van 2% aan militaire uitgaven moest halen, zoals vastgelegd in de toezeggingen aan de NAVO. Ze waren het echter niet eens over de tijdlijn en hoe dat moest gebeuren.

Freeland zei dat Canada de doelstelling in 2027 zou moeten halen, en dat zou moeten doen door te investeren in de "volgende generatie oorlogsvoering". Baylis en Carney hebben gezegd dat hun plan zou zijn dat Canada die doelstelling in 2030 zou halen.

Zowel Freeland als Carney zeiden dat Canada dat geld in Canadese militaire projecten moest investeren in plaats van in de VS.

Freeland merkte op dat Canada minder afhankelijk moet worden van de VS en moet proberen samen te werken met de EU en andere NAVO-partners op het gebied van veiligheidsgaranties.

Een belasting op CO2 voor consumenten en bedrijven is de hoeksteen van het klimaatveranderingsbeleid van de regering-Trudeau.

Maar die belasting bleek niet populair bij de Canadezen, waardoor Carney en Freeland moesten beloven dat ze het beleid zouden afschaffen.

Carney, een voormalig speciaal VN-gezant voor klimaatactie en financiën, is al lang een voorstander van de koolstofbelasting. In de debatten erkende hij echter dat de belasting op consumenten verdeeldheid zaaide en zei dat hij zich in plaats daarvan zou richten op het belasten van grote vervuilers en het laten groeien van schone energieprojecten in Canada.

Freeland, die ontslag nam uit Trudeau's regering vanwege meningsverschillen met de premier over uitgaven, zei dat de geschiedenis zijn klimaatactie gunstig zou beoordelen, ondanks de impopulariteit van zijn beleid. Maar ook zij beloofde de koolstofbelasting af te schaffen.

"Democratie draait om het luisteren naar mensen, en de Canadezen hebben ons heel duidelijk laten weten dat ze vinden dat dit beleid niet voor hen werkt", zei ze.

Gould en Baylis zeiden daarentegen dat ze een vorm van consumentenbelasting op koolstof zouden handhaven. Volgens hen heeft de strijd tegen klimaatverandering een prijs.