On chce chronić klimat, ona chce chronić granice: Jak młodzi politycy chcą dotrzeć do pokolenia Z

Kiedy Diana Zimmer wita się z nami uściskiem dłoni, robi to z niezwykłą stanowczością. Osobiście spotyka nas przy wejściu do Domu Jakoba Kaisera w niemieckim Bundestagu. Młoda polityczka szybko zgodziła się na wywiad. Kiedy spotykamy ją na początku kwietnia, nie ma jeszcze własnego biura, mieszka w pokojach kolegi partyjnego, ponieważ 26-latka jest członkiem parlamentu dopiero od ostatnich wyborów federalnych. Dla AfD .

Z drugiej strony trudno się skontaktować z Luke'iem Hoßem. Najmłodszy członek niemieckiego Bundestagu ma napięty grafik. Próbowaliśmy się z nim spotkać od tygodni. W końcu 23-latek znalazł czas. Jest piątkowy poranek o 8:30, tuż przed wyjazdem do Chemnitz na konferencję partyjną. Wita nas serdecznie w swoim biurze w Bundestagu, od razu oferując nieformalne przemówienie. Jest pierwszym członkiem parlamentu urodzonym w nowym tysiącleciu. Do niemieckiego Bundestagu wszedł z ramienia Partii Lewicy, zajmując czwarte miejsce na liście landowej Bawarii.

Politycznie ci dwaj politycy nie mogliby się bardziej różnić. Hoss był kiedyś członkiem Partii Zielonych i działał w Fridays for Future. Zimmer dołączył do AfD w wieku 18 lat. Podczas gdy ona wzywa do zakończenia nielegalnej migracji, Hoss opuścił Partię Zielonych jakiś czas temu, ponieważ uważał, że polityka migracyjna partii stała się zbyt represyjna.

Mają niewiele wspólnego. Oboje urodzili się i wychowali w Badenii-Wirtembergii. Oboje należą do tego samego pokolenia, młodego pokolenia, które jest bardziej podzielone niż jakiekolwiek inne. Młodzi ludzie głosowali głównie na dwie partie w wyborach lutowych: Partię Lewicy i AfD. To wystarczający powód, aby zapytać ich obu, dlaczego ich partie są tak popularne wśród młodych ludzi.

Diana Zimmer (AfD): „Upolityczniła mnie rzeczywistość”

Ćwierć wyborców w wieku od 18 do 24 lat oddała swój głos na Partię Lewicy, a następnie na AfD z 21 procentami. Partie centrowe pozostają daleko w tyle. Młodsze pokolenie jest podzielone politycznie . Podział ten jest szczególnie widoczny w zachowaniach wyborczych między płciami: młodzi mężczyźni głosowali głównie na AfD. Młode kobiety głosowały głównie na Partię Lewicy.

„Upolityczniła mnie rzeczywistość” – mówi Diana Zimmer w biurze członka Bundestagu AfD Götza Frömminga. W 2015 r., podczas kryzysu uchodźczego, Zimmer miała zaledwie 17 lat. Dla młodej kobiety ten czas był przełomowym wydarzeniem politycznym. W swoim rodzinnym mieście odczuła konsekwencje polityki migracyjnej Merkel i w rezultacie znalazła swój polityczny dom w AfD. „Wtedy, jeśli przesiadałaś się do innego autobusu w centrum miasta, stawałaś w obliczu sytuacji, które nie zawsze były zgodne z środkowoeuropejskimi normami zachowania” – mówi Zimmer.

Po drugie, zauważyła w czasie nauki w szkole, że egzaminy często polegały na powtarzaniu opinii nauczyciela, zamiast na myśleniu samodzielnie. Ubolewa nad „otwartą przynależnością partyjną” wielu nauczycieli i mówi, że większość jej kolegów z klasy wyrażała z góry przyjęte opinie. „W szkole, gdy dyskusja zeszła na okres między 1933 a 1945 rokiem, moi koledzy z klasy powiedzieli: „Coś takiego nigdy by się nam nie przytrafiło. Myślimy krytycznie!”. Ale na następnej lekcji bezkrytycznie przyjmujesz z góry przyjętą opinię nauczyciela, ponieważ musisz ją powtórzyć na egzaminie, aby uzyskać dobrą ocenę”. Diana Zimmer upolityczniła to wszystko. W wieku 18 lat wstąpiła do AfD.

Luke Hoß (po lewej): „Zieloni nie są już sojusznikami”

Z drugiej strony Luke Hoß stał się aktywny politycznie dopiero podczas studiów. „W ogóle nie byłem polityczny jako dziecko” — mówi 23-latek w swoim biurze w Bundestagu. Pomieszczenie należało do posła FDP w ostatniej kadencji parlamentu. Biuro Hoßa nie jest jeszcze umeblowane. Na szafce na dokumenty stoi doniczkowa roślina. Szczotka do usuwania kłaczków jest zawieszona w kanale kablowym przy jego pustym biurku. „Woda nadal pochodzi z FDP” — mówi jego asystentka, nalewając szklankę wody.

Hoß przeprowadził się do Pasawy , aby studiować prawo. Było to w 2021 r., kiedy ruch Fridays for Future był szczególnie popularny. Był aktywny w ruchu i wkrótce potem dołączył do Partii Zielonych. Był również członkiem Zielonej Młodzieży. Mówi, że kwestie ochrony klimatu i migracji w szczególności upolityczniły młodego posła Partii Lewicy. Później opuścił Partię Zielonych. Dziś, w 2025 r., ma niewiele dobrych słów do powiedzenia o swojej byłej partii: „Zieloni nie są już sojusznikami w walce z katastrofą klimatyczną i przesunięciem na prawo”.

Czy sukces polityczny wśród młodych ludzi można osiągnąć wyłącznie za pośrednictwem mediów społecznościowych?

Obecnie walka polityczna toczy się przede wszystkim w mediach społecznościowych. I nie tylko w Partii Lewicy. Filmy polityków AfD i Partii Lewicy osiągają miliony wyświetleń. Zwłaszcza w ciągu ostatniego roku AfD była w stanie ogromnie zwiększyć swój zasięg na TikToku. Gwiazdami politycznymi pokolenia Z są nie tylko Caren Lay i Heidi Reichinnek, ale także Maximilian Krah i Alice Weidel.

Czy zatem udane strategie mediów społecznościowych sprawiają, że obie partie są obecnie tak popularne wśród młodych ludzi? Kampania wyborcza Lewicy była niezwykle udana. Chociaż początkowo obawiano się końca Partii Lewicy w Bundestagu z powodu założenia BSW , ostatecznie osiągnęła ona 8,8 procent. Stało się tak również dzięki obecności partii na TikToku, Instagramie i innych platformach. Heidi Reichinnek stała się gwiazdą TikToka z dnia na dzień dzięki emocjonalnemu przemówieniu w Bundestagu po głosowaniu CDU z AfD w sprawie polityki migracyjnej. Filmy z fragmentami jej przemówienia zostały obejrzane miliony razy. Jej kanał TikTok ma ponad 17 milionów polubień.

„Sukces Partii Lewicy jest z pewnością częściowo zasługą naszej pracy w mediach społecznościowych” – mówi Luke Hoß, „ale Wynika to również z faktu, że w kampanii wyborczej priorytetowo potraktowaliśmy kwestie, które dotyczą również ludzi młodych, a zwłaszcza kwestię mieszkalnictwa.

Dla Hoßa jednak wymiana analogowa jest przede wszystkim ważnym elementem pracy politycznej, której celem jest dotarcie do młodych ludzi. „Nie sądzę, żeby miało to duże znaczenie, jak docierasz do młodych ludzi lub starszych. Liczy się kontakt osobisty” — mówi Hoß. W swoim okręgu wyborczym Passau 23-latek i jego zespół zadzwonili do 4500 drzwi. Tam, według polityka Lewicy, spotkał wielu młodych ludzi. „Generalnie wszyscy pozytywnie zareagowali na kontakt osobisty ” . Prowadził również konstruktywne dyskusje z młodymi wyborcami AfD.

Jednak dla Diany Zimmer AfD jest tak popularna wśród młodych ludzi, ponieważ oferuje ciągłość swoich stanowisk. „Nadal podtrzymujemy to, co głosimy od 2017 r. w kwestii migracji” – mówi Zimmer. „Bycie prawicowym oznacza bycie stabilnym”. Polityka AfD opowiada się nie tylko za jasnym stanowiskiem w sprawie polityki migracyjnej, ale także za indywidualizmem i wolnością, co jest jednym z powodów, dla których jest tak popularna wśród młodych ludzi.

„Wielu młodych ludzi ma właściwe wartości i jest bezpośrednio dotkniętych tym, co robią politycy” — mówi Luke Hoß. „Wielu, na przykład, cierpi z powodu wysokich kosztów mieszkaniowych, a następnie ulega narracjom AfD”. Te rosnące koszty utrzymania są potęgowane przez niepokój społeczny. W 2021 r. FDP była nadal najsilniejszą siłą wśród osób głosujących po raz pierwszy. Podczas gdy liberałowie byli w stanie zdobywać punkty u młodych ludzi wówczas narracją o awansie społecznym poprzez ciężką pracę i wydajność, AfD wygrała w 2025 r. dzięki rezygnacji: brak perspektyw społecznych i zawodowych jest podawany jako powód sukcesu AfD wśród młodych ludzi.

Podczas gdy 21 procent 18-24-latków głosowało na FDP w 2021 r., liczba ta spadła do zaledwie pięciu procent w ostatnich wyborach federalnych. Zieloni, najsilniejsza partia w tej grupie w 2021 r. z 23 procentami, również spadli do dziesięciu procent. Te wyniki pokazują, że młodzi ludzie nie są już prawie związani z żadną partią.

AfD i Lewica: odrzucenie politycznego status quo

Ale dlaczego, spośród wszystkich partii, AfD jest o wiele mniej popularna wśród młodych kobiet niż wśród mężczyzn? „Nie powiedziałbym, że niepopularna”, odpowiada polityk AfD Zimmer. „Jesteśmy nadal bardziej popularni wśród tej grupy niż na przykład SPD czy Zieloni”. Rzeczywiście, 15 procent młodych kobiet w wieku od 18 do 24 lat głosowało na AfD. Skrajnie prawicowa partia jest zatem drugą najpopularniejszą wśród młodych kobiet po Partii Lewicy. Media odgrywają w tym pytaniu ważną rolę, mówi Zimmer. „Pewien związek między prasą a AfD jest również kluczowy”.

Niemniej jednak podkreśla: „W naszych szeregach jest wiele kobiet, które, choć nie chcą być w centrum uwagi, są mimo to aktywne”. W rzeczywistości jednak AfD ma najniższy odsetek kobiet ze wszystkich grup parlamentarnych w Bundestagu, wynoszący 11,8 procent. Partia Zielonych ma najwyższy odsetek kobiet w parlamencie, wynoszący 61,2 procent, a następnie Partia Lewicy z 56,2 procent.

Chcemy dowiedzieć się od Luke'a Hoßa, co AfD robi lepiej niż lewica w walce politycznej: Czego lewica może nauczyć się od AfD? „Niczego nie uczę się od faszystów” – odpowiada Hoß. „Ale AfD zrozumiała znacznie wcześniej niż wszystkie inne partie, że trzeba dużo inwestować w media społecznościowe”.

„Lewica doświadczyła kolejnego szumu przed wyborami”, mówi Diana Zimmer, „w którym kluczową rolę odegrali również niektórzy protagoniści”. Ma na myśli tych samych protagonistów, jak Heidi Reichinnek czy Caren Lay, którzy są wszechobecni w mediach społecznościowych. „Ale myślę, że używanie tego jako jedynego wyjaśnienia byłoby niekompletne”. Więc co wyjaśnia szum wokół lewicy i AfD wśród młodych ludzi? Żadna z partii nie potrafi udzielić ostatecznej odpowiedzi na to pytanie. Wydaje się, że obie partie zostały również nieco przytłoczone własnym sukcesem.

Do następnych wyborów federalnych pozostało jeszcze wystarczająco dużo czasu, aby zrozumieć życzenia, obawy i nadzieje tego pokolenia i przełożyć je na działania polityczne. Jedno jest jasne: młodzi ludzie to pokolenie, które jest bardziej podzielone politycznie niż kiedykolwiek wcześniej. Jednocześnie wśród młodych wyborców istnieje tendencja: odchodzenie od centrum i kierowanie się na peryferie. Podczas gdy SPD, Zieloni i CDU praktykują samorządność, AfD i Lewica mobilizują młodych ludzi. Lewicowi politycy, tacy jak Luke Hoß, podnoszą kwestię dystrybucji; politycy tacy jak Diana Zimmer widzą AfD jako ostatni bastion tożsamości narodowej. Łączy ich co najmniej jedno uczucie: że sprawy nie mogą trwać tak, jak są.

Masz jakieś uwagi? Napisz do nas! [email protected]