Lai z Tajwanu uwikłany w chaos polityczny po roku urzędowania

Prezydent Tajwanu Lai Ching-te obiecał przeciwstawić się Chinom i bronić demokracji, gdy obejmie urząd w 2024 r. Rok później na wyspie zapanował wewnętrzny chaos polityczny, który utrudnił realizację jego planów, a jednocześnie kraj ten zmaga się z presją militarną ze strony Chin. Samorządny Tajwan znany jest ze swojej brutalnej i niestabilnej polityki, ale analitycy twierdzą, że obecna dysfunkcja rozprasza ustawodawców i podważa zaufanie społeczeństwa – na czym korzysta Pekin. Chiny twierdzą, że Tajwan jest częścią ich terytorium i grożą użyciem siły, aby przejąć nad nim kontrolę. „Jedynym beneficjentem podzielonego, rozbitego Tajwanu, który nie jest w stanie sprostać własnym długoterminowym potrzebom i stawić czoła własnym słabościom, są Chiny” – powiedział Ryan Hass, starszy pracownik naukowy Brookings Institution. Lai , zagorzały obrońca suwerenności Tajwanu i znienawidzony przez Pekin, został wybrany w styczniu 2024 r., zdobywając 40 proc. głosów, ale jego Demokratyczna Partia Postępowa (DPP) straciła większość w parlamencie. Główna partia opozycyjna, Kuomintang (KMT), utrzymująca przyjazne stosunki z Chinami, połączyła siły z Tajwańską Partią Ludową, aby przeciwstawić się polityce rządu, obejmującej m.in. cięcia w budżecie ogólnym. Napięcia przerodziły się w bójki wewnątrz parlamentu i protesty uliczne tysięcy zwolenników DPP i partii opozycyjnych. Kuomintang nazwał Laia „dyktatorem” i oskarżył go o popychanie Tajwanu w stronę wojny z Chinami, natomiast DPP sugeruje, że Kuomintang jest narzędziem Pekinu i podważa bezpieczeństwo Tajwanu. Jak powiedziała Bonnie Glaser, ekspertka ds. stosunków tajwańsko-chińskich w German Marshall Fund of the United States, atmosfera polityczna jest „trująca”. Glaser powiedział, że partie „mnóstwo czasu poświęcają na rozmyślanie o tym, jak osłabić poparcie oraz zaszkodzić reputacji i wizerunkowi swoich politycznych przeciwników”. „Nie ma tu dwupartyjności ani możliwości wspólnego rozwiązywania problemów”, takich jak niskie płace i niedobory prądu. Według sondażu przeprowadzonego w kwietniu przez Tajwańską Fundację Opinii Publicznej, wskaźnik poparcia dla Laia, który we wtorek obchodzi swój pierwszy rok urzędowania, spadł do 45,9 proc. z 58 proc. prawie rok temu. Jego dezaprobata wzrosła do 45,7 proc. - najwyższego poziomu od czasu objęcia przez niego urzędu - co organizacja sondażowa powiązała z reakcją rządu Lai na amerykańskie cła na Tajwan i bezprecedensową kampanią odwoławczą DPP wymierzoną w opozycję. Zwolennicy DPP chcą odsunąć od władzy około 30 ustawodawców KMT w drodze procedury prawnej, która umożliwia usunięcie ustawodawców przed końcem ich kadencji. Choć próg powodzenia odwołania jest wysoki, DPP musi zdobyć jedynie sześć miejsc, aby odzyskać kontrolę nad parlamentem. Konkurencyjna kampania mająca na celu odsunięcie od władzy 15 członków DPP wzbudziła kontrowersje po tym, jak pracownicy KMT zostali oskarżeni o fałszowanie podpisów zmarłych osób. KMT zagroził również odwołaniem Lai. „Wygląda na to, że to gra o sumie ujemnej, w której wszystkie strony wyjdą z niej nieco zszargane. System polityczny Tajwanu będzie wyglądał nieco bardziej nadszarpnięty” – powiedział Hass. Jak powiedział David Sacks, pracownik naukowy ds. studiów azjatyckich w Council on Foreign Relations, mimo zamieszania Lai od czasu objęcia urzędu odniósł pewne sukcesy na rynku krajowym. Wśród nich znalazło się podniesienie świadomości społecznej na temat chińskiego zagrożenia dla Tajwanu oraz zobowiązanie do zwiększenia budżetu obronnego wyspy do ponad trzech procent PKB. Jednak sprawy zagraniczne są obarczone „dużą niepewnością” za prezydentury USA Donalda Trumpa w związku z polityką Waszyngtonu wobec Tajwanu, Chin i regionu – powiedział Sacks. Dodał, że Chiny już podjęły decyzję, iż „Lai nie jest osobą, z którą chcą współpracować”. Analitycy twierdzą, że utrzymująca się wrogość między DPP i KMT podważa zaufanie społeczeństwa do tajwańskich instytucji politycznych, co wzmacnia narrację Pekinu, że Tajwańczykom będzie lepiej, jeśli będą częścią Chin. W ostatnich latach Pekin nasilił presję militarną na Tajwan, wysyłając niemal codziennie myśliwce i okręty wojenne oraz przeprowadzając kilka zakrojonych na szeroką skalę ćwiczeń wokół wyspy od czasu objęcia urzędu przez Lai. Tajwan oskarża Chiny o stosowanie szpiegostwa, cyberataków i dezinformacji w celu osłabienia obrony kraju. W marcu Lai nazwał Chiny „wrogą siłą zagraniczną”, co rozgniewało Pekin i ściągnęło na niego krytykę ze strony KMT za „wichrzycielstwo”. „Im bardziej podzielony i niefunkcjonalny wydaje się Tajwan, tym łatwiej jest Pekinowi przedstawić swoje racje bezpośrednio mieszkańcom Tajwanu” – powiedział Hass. Chen Fang-yu, adiunkt nauk politycznych na Uniwersytecie Soochow w Tajpej, powiedział, że chaos może mieć jednak pozytywną stronę, jeśli Pekin dostrzeże mniejszą potrzebę podjęcia działań militarnych przeciwko Tajwanowi. „Wszystkie wysiłki Chin służą partiom opozycyjnym” – powiedział Chen, wskazując na ich sukces w wyborach okręgowych. „Uważają, że pewnego dnia ludzie będą zmęczeni rządami DPP, ponieważ DPP jest u władzy już od trzech kadencji” – powiedział Chen. „Na razie może Chiny mogą poczekać”.