Wojna narracyjna wokół raportu UdeG: wina stanu czy rządu federalnego?

Raport UdeG, w którym stwierdzono „porażkę” systemu bezpieczeństwa w Jalisco, wywołał polityczną bombę. Frakcje polityczne natychmiast rozpoczęły wojnę narracyjną, a rząd stanowy i federalny oskarżyły się o odpowiedzialność za kryzys.

Daleki od wywołania wspólnej refleksji i wezwania do wspólnego działania, druzgocący raport Uniwersytetu Guadalajary (UdeG) na temat bezpieczeństwa otworzył nowy rozdźwięk w i tak już spolaryzowanym krajobrazie politycznym Jalisco i Meksyku. Diagnoza „porażki” posłużyła jako pretekst do wojny oskarżeń, w której centralne pytanie nie brzmi już, jak rozwiązać kryzys, ale kto jest za niego odpowiedzialny.

Pierwsza linia argumentacji, poparta bezpośrednimi wnioskami raportu UdeG, wskazuje bezpośrednio na rząd Jalisco. Eksperci uniwersyteccy, tacy jak dr Marcos Pablo Moloeznik Grüer, jednoznacznie wskazali na „brak polityki i strategii” na szczeblu lokalnym, opisując państwo działające „na autopilocie”.

Ta narracja utrzymuje, że niezależnie od czynników federalnych, administracja stanowa nie wywiązała się ze swojego podstawowego obowiązku, jakim jest opracowanie i wdrożenie spójnego planu ochrony obywateli. Krytykowany jest brak zdefiniowanego modelu działań policji, brak polityki prewencyjnej oraz niezdolność do powstrzymania rozprzestrzeniania się przestępczości zorganizowanej w granicach stanu Jalisco.

„W Jalisco brakuje polityki i strategii: żyjemy w stanie bezwładności, gdzie państwo działa na autopilocie, bez strategii zapewnienia minimalnego poziomu bezpieczeństwa”. – dr Marcos Pablo Moloeznik Grüer, UdeG.

Niemal natychmiast pojawiła się kontrnarracja ze strony opozycji wobec rządu federalnego. Senator PAN Francisco Ramírez Acuña był jednym z pierwszych, którzy zareagowali, twierdząc, że kryzys bezpieczeństwa w Jalisco nie jest odosobnionym zjawiskiem, lecz bezpośrednim odzwierciedleniem „porażki strategii federalnej”.

Stanowisko to opiera się na argumentacji, że polityka rządu Moreny, polegająca na „przytulaniu, nie strzelaniu”, stworzyła atmosferę bezkarności w całym kraju, uniemożliwiając żadnemu państwu samodzielne powstrzymanie przemocy karteli. Zgodnie z tym poglądem, główna odpowiedzialność spoczywa na rządzie Republiki za jego „niezdolność” i „zaniechania” w ściganiu przestępców o wysokim stopniu szkodliwości.

„Uważam, że hasło »uściski, a nie kule« jest już dziś kryzysem. Uważam, że to dowód na siedem lat niezdolności rządu federalnego, rządu Moreny, do ścigania przestępców w kraju” – senator Francisco Ramírez Acuña.

Podczas gdy ta głośna walka trwa, oświadczenia Kongresu Jalisco zdają się działać w równoległej rzeczywistości. Niedawne oświadczenia lokalnego parlamentu mówią o „kontynuowaniu stanowienia prawa z poczuciem sprawiedliwości” i uznaniu, że „Jalisco buduje się każdego dnia w swoich społecznościach”.

Ta retoryka, choć w dobrych intencjach, uwypukla potencjalną lukę między tradycyjnym dyskursem politycznym a trudną rzeczywistością opisywaną przez ekspertów i doświadczaną przez obywateli. Podczas gdy jedni mówią o budowaniu, inni potępiają rozpadające się państwo.

Burza polityczna rozpętana przez raport UdeG dopiero się zaczyna. Podczas gdy frakcje polityczne oskarżają się nawzajem, mieszkańcy Jalisco pozostają uwięzieni w środku kryzysu bezpieczeństwa, który, jak pokazują dane, z dnia na dzień się pogłębia. Obywatele oczekują rozwiązań, a nie usprawiedliwień, a raport naukowy jasno dowodzi, że czas na wymówki się skończył.