Polskie badanie: witamina D może być kluczem do lepszej formy piłkarzy

Piłkarze z wyższym poziomem witaminy D w organizmie osiągają lepsze efekty treningowe i sprawność fizyczną - wynika z badań przeprowadzonych w Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach.

Artykuł na ten temat ukazał się w czasopiśmie „Frontiers in Physiology”.

– Witamina D przez lata była kojarzona niemal wyłącznie z układem kostnym. Odkrycie jej receptora w praktycznie każdej komórce organizmu sprawiło, że naukowcy z całego świata zaczęli szukać jej szerszej roli, także w mięśniach. Okazało się, że – tak samo jak w kościach – reguluje tam poziom wapnia, który jest niezbędny do skurczu mięśnia. Bierze więc pośredni udział w ich pracy – powiedziała PAP dr hab. Małgorzata Magdalena Michalczyk, prof. AWF, główna autorka badania.

Dlatego postanowiliśmy sprawdzić, czy poziom witaminy D na początku okresu przygotowawczego piłkarzy będzie miał wpływ na to, jaki zawodnicy zrobią progres w trakcie treningów i w rozwoju swojej formy sportowej – wyjaśniła.

Do eksperymentu naukowcy zaprosili 20 piłkarzy polskiej ekstraklasy. Badania przeprowadzili zimą, na początku okresu przygotowawczego. Wszystkim uczestnikom zmierzyli poziom 25(OH)D, czyli głównej formy witaminy D obecnej we krwi. Następnie przez sześć tygodni zawodnicy realizowali swój program treningowy obejmujący zarówno zajęcia techniczno-taktyczne, jak i siłowo-wydolnościowe.

Na początku i na końcu badania piłkarze przeszli testy sprawnościowe: sprinty na 5 i 30 metrów oraz bieg zwinnościowy z nagłą zmianą kierunku.

– Na podstawie tego, jakie mieli stężenie witaminy D we krwi, podzieliliśmy ich na dwie grupy. Pierwsza miała jej zbyt mało (poniżej 30 ng/ml), druga – w normie (powyżej 30 ng/ml). I okazało się, że zawodnicy z niższym poziomem osiągali istotnie gorsze wyniki niż ci, którzy mieli poziom prawidłowy – zaznaczyła prof. Michalczyk.

Dokładna analiza wykazała, że witamina D nie miała istotnego wpływu na szybkość sportowców, ponieważ obie grupy osiągały podobne wyniki w sprintach na prostym odcinku. Istotne różnice pojawiły się jednak w testach wymagających zwinności i zwrotności. Piłkarze z wyższym poziomem witaminy D w ciągu sześciu tygodni poprawili się w tych dziedzinach dużo bardziej niż ci, którzy mieli jej zbyt mało.

– W praktyce oznacza to, że zawodnik z niskim poziomem witaminy D, nawet trenując tak samo intensywnie, może nie osiągnąć takich efektów jak kolega z odpowiednim poziomem tego składnika. To cenna wskazówka dla trenerów i sztabów szkoleniowych – podkreśliła badaczka.

Co ważne, w badanej grupie aż połowa piłkarzy miała niedostateczne stężenie witaminy D, z czego 20 proc. poniżej 20 ng/ml, co oznacza znaczny niedobór.

Jak wyjaśniła prof. Michalczyk, świadomość społeczna dotycząca roli witaminy D jest coraz większa, ale ogranicza się głównie do jej znaczenia dla układu kostnego i odpornościowego. Tymczasem badania z ostatnich lat dowodzą, że jej rola w organizmie jest znacznie szersza.

Jeśli chodzi o osiągi piłkarzy, to – jak wykazały wcześniejsze badania – witamina D wpływa na nie pośrednio, poprzez regulowanie gospodarki wapniowej. Wapń zaś jest kluczowym pierwiastkiem w procesie skurczu mięśni. Dodatkowo witamina ta uczestniczy w ekspresji ponad 900 genów, m.in. tych odpowiadających za syntezę białek mięśniowych, metabolizm energetyczny czy gospodarkę hormonalną.

Znaczenie może mieć także jej wpływ na poziom testosteronu, który sprzyja budowie masy mięśniowej i zwiększaniu siły.

– Wszystko to może tłumaczyć, dlaczego wyższe stężenie witaminy D sprzyja lepszym wynikom sportowym – podsumowała badaczka.

Zdaniem prof. Michalczyk uzyskane wyniki mają bezpośrednie znaczenie praktyczne. – Pomiar poziomu witaminy D jest stosunkowo drogi i wiele polskich klubów piłkarskich z niego rezygnuje. Badanie jednego zawodnika to koszt kilkudziesięciu złotych, a w drużynie jest przecież kilkadziesiąt osób. Tymczasem nasze wyniki pokazują, że nawet pojedynczy pomiar wykonany na początku okresu przygotowawczego daje cenną informację. Pozwala przewidzieć, czy dany zawodnik jest obarczony ryzykiem słabszego progresu i czy należy wdrożyć suplementację – podkreśliła.

Także wcześniejsze prace zespołu z AWF w Katowicach wskazywały, że suplementacja witaminą D poprawia nie tylko parametry biochemiczne zawodowych sportowców, ale także ich wyniki w testach sprawnościowych. – Kilka lat temu prowadziliśmy badania z zastosowaniem 6000 jednostek witaminy D3. Zaobserwowaliśmy korzystne efekty w zakresie szybkości i siły mięśniowej. W przyszłości chcielibyśmy sprawdzić, jakie rezultaty przyniosą wyższe dawki i dłuższe programy suplementacyjne – zapowiedziała prof. Michalczyk.

Naukowczyni przypomniała też, że zdecydowana większość polskiej populacji ma niedobór witaminy D. Taki stan może nieść ze sobą poważne konsekwencje. Objawia się m.in. przewlekłym zmęczeniem, osłabieniem mięśni, bólami kości i stawów, częstymi infekcjami czy problemami z nastrojem.

Nauka w Polsce, Katarzyna Czechowicz (PAP)

kap/ bar/ mhr/

Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.