Hikikomori: een klinische en sociale uitdaging: hier zijn de antwoorden die Italië moet geven.

Hikikomori, een term afgeleid van de Japanse werkwoorden "hiki" (zich terugtrekken) en "komori" (binnenblijven), werd aanvankelijk beschreven als een fenomeen dat de Japanse samenleving trof. Het is in het Westen een uiting van onbehagen geworden. Dit fenomeen manifesteert zich vooral onder jongeren, als een langdurige en ernstige sociale terugtrekking, vaak gerelateerd aan het problematische gebruik van digitale technologieën, vooral na Covid.

Hikikomori wordt gedefinieerd aan de hand van drie hoofdcriteria: een duidelijke en aanhoudende sociale isolatie binnen de eigen woning, die minstens zes maanden duurt, en een significante functionele beperking. Hoewel de discussie nog steeds gaande is, komt minstens 50% van de gevallen van hikikomori voor in combinatie met andere psychische stoornissen, zoals autismespectrumstoornissen, stemmingsstoornissen, sociale angststoornissen, psychotische stoornissen en persoonlijkheidsstoornissen.

Er zijn verschillende risicofactoren: de druk om sociaal te presteren, maar ook stressvolle of traumatische gebeurtenissen. Terugtrekken kan psychische problemen zoals depressie, angst en een laag zelfbeeld verergeren, en bij langdurige terugtrekking kan het gepaard gaan met een verhoogd risico op lichamelijke aandoeningen, waaronder hartaandoeningen, beroertes en diabetes type 2, evenals cognitieve stoornissen.

Digitale technologieën stellen hikikomori in staat een "lichaamloze verbinding" met de buitenwereld te onderhouden, waardoor het waargenomen risico van direct menselijk contact afneemt, maar tegelijkertijd de isolatie wordt versterkt. Het gebruik van technologie kan een disfunctioneel toevluchtsoord worden, een "parallelle wereld" waar weinig frustratie heerst. Digitale technologieën zijn echter niet de oorzaak, maar eerder een risico- en onderhoudsfactor, en mits goed geïntegreerd, kunnen ze ook een therapeutisch instrument worden.