De Moslimbroederschap in Italië: een langzame infiltratiestrategie en de impact ervan op de nationale veiligheid

Terwijl het politieke debat in Italië zich voornamelijk richt op immigratie en de economie, onthullen recente inlichtingenrapporten de groeiende en zorgwekkende invloed van de Moslimbroederschap in het land. De Broederschap maakt gebruik van hiaten in het juridisch kader om zich uit te breiden via een netwerk van culturele en religieuze verenigingen, die als front dienen voor de verspreiding van de politieke islam.

In een land met ongeveer 1,6 miljoen moslims leiden deze activiteiten tot toenemende zorgen op sociaal en veiligheidsgebied. Dit rapport analyseert de expansie van de Moslimbroederschap in Italië en beschrijft de organisatiestructuren, activiteiten en de moeilijkheden waarmee de autoriteiten te maken krijgen bij het bestrijden van de groeiende invloed ervan.

UCOII: De ruggengraat van de invloed van de Moslimbroederschap

Het hart van het Moslimbroederschapsnetwerk in Italië wordt gevormd door de Unie van Islamitische Gemeenschappen en Organisaties in Italië (UCOII). Deze Unie werd opgericht in 1990 en wordt beschouwd als de Italiaanse tak van de Federatie van Islamitische Organisaties in Europa (FIOE). Volgens verschillende inlichtingenrapporten is deze organisatie verbonden aan de Moslimbroederschap.

Momenteel beheert UCOII ongeveer 130 moskeeën en islamitische centra, wat overeenkomt met ongeveer 80% van de islamitische gebedshuizen in Italië, van Milaan in het noorden tot Sicilië in het zuiden. Verschillende onderzoekscentra, zoals het Project voor de Bestrijding van Extremisme en het Europees Centrum voor de Studie van Terrorisme, hebben directe of indirecte banden tussen UCOII en de Moslimbroederschap bevestigd, met name via prominente figuren zoals Mohamed Nour Dachan, erevoorzitter van Syrische afkomst, en Yassine Lafram, voorzitter sinds 2018.

De activiteiten van UCOII tonen een expliciete tendens om de politieke islam te promoten. Secretaris-generaal Yassine Baradai veroorzaakte in 2020 controverse met uitspraken waarin hij het christendom en het jodendom als "ketterijen" bestempelde. Dit wakkerde de angst aan voor separatistische retoriek die de sociale cohesie zou kunnen bedreigen.

Tijdelijke moskeeën: invloedscentra die uit de hand lopen

Italië kampt met een tekort aan officieel erkende moskeeën – slechts acht in het hele land. Tegelijkertijd zijn er tussen de 800 en 1200 "tijdelijke moskeeën" in garages, appartementen en loodsen die niet zijn toegestaan ​​als gebedshuis. Veel hiervan worden beheerd door verenigingen die banden hebben met de Moslimbroederschap.

In 2015 waarschuwde voormalig minister van Binnenlandse Zaken Angelino Alfano voor de veiligheidsdreiging die uitgaat van deze moeilijk te controleren locaties, die worden gebruikt als uitvalsbasis voor preken en rekrutering. Het ontbreken van een strikt juridisch kader stimuleert de uitbreiding van de Broeders naar arme wijken met een grote migrantenpopulatie, zoals Brescia en Verona.

Politiek-sociale activiteiten: zachte institutionele infiltratie

De Moslimbroederschap hanteert een strategie van "zachte infiltratie" in Italië en probeert relaties aan te knopen met politieke partijen om lokaal en nationaal beleid te beïnvloeden. Sommige rapporten hebben banden gedocumenteerd tussen verenigingen die nauw verbonden zijn met de UCOII en wijlen voorzitter van het Europees Parlement David Sassoli, wat vragen oproept over de invloed van de Broederschap op de Europese politiek.

Op sociaal vlak richt de strategie zich op jongeren en migranten via educatieve en culturele programma's, vaak georganiseerd door de jongerenafdeling van UCOII. Deze activiteiten spelen in op economische tegenspoed en sociale marginalisering om de loyaliteit aan de ideologie van de groep te versterken.

Europese inlichtingendiensten waarschuwen dat deze activiteiten een ideologie bevorderen die onverenigbaar is met de Europese democratische waarden – zoals secularisme en gendergelijkheid – en het risico lopen separatistische dynamieken aan te wakkeren.

Overheidsreactie: voorzichtige stappen en aanhoudende uitdagingen

Geconfronteerd met deze uitbreiding heeft de Italiaanse regering enkele beperkte maatregelen genomen. In 2021 hebben de autoriteiten 46 migranten uitgezet, onder wie verschillende imams die beschuldigd werden van extremistische prediking. In het verleden werden jihadistische cellen ontmanteld in Perugia (2007) en Milaan (2003-2004), die islamitische verenigingen gebruikten voor rekrutering en financiering.

Het gebrek aan duidelijke wetgeving inzake religieuze verenigingen maakt repressief optreden echter lastig. In 2017 werd onder het ministerie van Binnenlandse Zaken een "Moslimvertegenwoordigende Raad" opgericht om de financiering te controleren en imams officieel te integreren, maar deze stuitte op sterke weerstand van de UCOII.

Ondanks Laframs verzoenende uitspraken, zoals "een moslim moet de eerste zijn die een bedreiging voor de veiligheid van het land meldt", roept het dubbelzinnige taalgebruik van de groep twijfels op over de oprechte wens tot integratie.

Veiligheids- en cohesieproblemen: het risico van isolatie

De penetratie van de Moslimbroederschap in de Italiaanse samenleving vormt een complexe uitdaging op het gebied van veiligheid en maatschappij. De autoriteiten vrezen dat sommige tijdelijke moskeeën en culturele centra broedplaatsen van radicalisering of logistieke bases voor illegale activiteiten kunnen worden.

Hoewel de Broederschap zich vreedzaam presenteert, kan hun ideologie – gericht op de "islamisering van samenlevingen" en de afwijzing van integratie – jeugdextremisme aanwakkeren. Onderzoek naar de aanslagen in Barcelona in 2017 bracht aan het licht dat er onder de daders ideeën aanwezig waren die verband hielden met de politieke islam.

Zaden van sociale breuk

De invloed van de Moslimbroederschap reikt verder dan haar organisatorische aanwezigheid: de geheime aard van illegale moskeeën en verenigingen baart de Italiaanse inlichtingendiensten zorgen. Deze omgevingen lopen het risico broedplaatsen te worden van haat, verdeeldheid en maatschappelijke afwijzing.

Op sociaal niveau kan het ideologische doel van het "islamiseren" van gemeenschappen leiden tot de vorming van "parallelle samenlevingen", geïsoleerd van de Italiaanse context. De nadruk op een aparte islamitische identiteit, vaak in strijd met secularisme, gelijkheid en minderheidsrechten, kan integratieprocessen belemmeren en vervreemding onder jongere generaties aanwakkeren.

Juridische lacunes en diplomatieke implicaties

De tekortkomingen van het Italiaanse rechtssysteem met betrekking tot de regulering en financiering van religieuze verenigingen vormen een zwakte. In tegenstelling tot landen als Frankrijk, dat strenge wetten heeft om buitenlandse financiering te controleren en radicale imams uit te zetten, ontbeert Italië vergelijkbare instrumenten.

Dit gebrek vergemakkelijkt de instroom van buitenlandse fondsen ter ondersteuning van de activiteiten van de groep. Bovendien zou de aanwezigheid van de Broeders in Italië de diplomatieke betrekkingen met landen in het Middellandse Zeegebied en het Midden-Oosten, die hen als een bedreiging beschouwen of als terroristische organisatie classificeren, kunnen bemoeilijken. Dit zou de samenwerking op het gebied van veiligheid en terrorismebestrijding kunnen belemmeren.

Oproep tot actie: op weg naar een alomvattende strategie

In Italië roepen veel stemmen op tot een bredere en effectievere strategie. Handhaving van de veiligheid alleen is niet voldoende; ook wetgevende en culturele actie is nodig:

• Voer wetten in die vergelijkbaar zijn met die in Frankrijk, waardoor religieuze verenigingen verplicht worden om hun financieringsbronnen volledig bekend te maken, vooral als deze uit het buitenland komen.
• Regel tijdelijke moskeeën, stel criteria op voor registratie en transparantie en geef de autoriteiten toezichthoudende bevoegdheden.
• Ontwikkel programma's voor sociale en culturele integratie die gericht zijn op jonge moslims en die hun deelname aan de Italiaanse samenleving en democratische waarden bevorderen.
• Lanceer publieke bewustmakingscampagnes over de risico's van de politieke islam en maak daarbij een duidelijk onderscheid tussen religie en religie.
• Ondersteun gematigde en geïntegreerde islamitische leiders die een inclusief en maatschappelijk discours bevorderen.

Concluderend vormt de invloed van de Moslimbroederschap in Italië een uitdaging die een delicate balans vereist tussen de bescherming van godsdienstvrijheid en het waarborgen van de nationale veiligheid en cohesie. Een te zwakke reactie zou de penetratie ervan bevorderen, terwijl een te repressieve aanpak gevoelens van slachtofferschap kan aanwakkeren. Een gekalibreerde strategie is daarom nodig die Rome in staat stelt de dreiging effectief aan te pakken en tegelijkertijd een pluralistische en samenhangende samenleving te waarborgen.