7 antwoorden over het prikkelbare darmsyndroom

Twee gastro-enterologen leggen uit wat het prikkelbaredarmsyndroom is, ook wel bekend als "nerveuze colitis" of "prikkelbare colon". Wie er het meest last van heeft, wat de oorzaken, symptomen en behandeling zijn. Ze waarschuwen patiënten ook: "Pas op voor misinformatiecampagnes met commerciële bedoelingen."

1. Wat is het prikkelbare darmsyndroom en op welke leeftijd komt het voor?

Het prikkelbaredarmsyndroom, ook wel bekend als "nerveuze colitis", "spastische colitis", "prikkelbare colon" of "functionele darmziekte", treedt op wanneer het spierweefsel van de darm gevoeliger is en heftiger reageert op twee dagelijkse prikkels: eten en stress. Deze disfunctie leidt tot een vertraging (obstipatie) of een versnelling (diarree) van de stoelgang, met als gevolg veranderingen in de vorm, frequentie en consistentie van de ontlasting.

Volgens Paulo Ribeiro, gastro-enteroloog bij Hospital Lusíadas Lisboa en Clínica Longeva, is het "een ziekte die zich pas op volwassen leeftijd voordoet", die zich manifesteert na de leeftijd van 30 jaar en "wereldwijd vaker vrouwen dan mannen treft". Naar schatting lijdt 10% van de Portugese bevolking eraan, in sommige landen zelfs 20%.

Vanwege dit hoge aantal waarschuwt de arts: “Deze patiënten moeten voorzichtig zijn, want ze zijn vaak het doelwit van desinformatiecampagnes met commerciële bedoelingen.”

2. Wat zijn de oorzaken?

Er is geen eenduidige oorzaak en de oorzaak ervan is nog steeds niet bekend. "Het is een van de meest voorkomende aandoeningen van het spijsverteringskanaal", merkt Ana Catarina Carvalho, gastro-enteroloog in het CUF Viseu-ziekenhuis, op. De oorzaken zijn multifactorieel. "Het heeft te maken met omgevings-, genetische en psychosociale factoren", zegt ze, en komt veel voor bij mensen met "angst en depressie" of na een gastro-intestinale infectie (gastro-enteritis).

De mechanismen die betrokken zijn bij "zijn ontstaan", vervolgt de arts, omvatten een verhoogde intestinale gevoeligheid voor pijn (viscerale overgevoeligheid), "verstoring" van de goede werking van de hersen-darm-as, veranderingen in de "darmmotiliteit", chronische ontsteking van het "darmslijmvlies" en veranderingen in de microbiota.

3. Wat zijn de symptomen?

Het meest voorkomende symptoom is buikpijn of -ongemak, geassocieerd met veranderingen in de stoelgang, zoals diarree en/of constipatie. Een opgezette buik en winderigheid zijn ook veelvoorkomende symptomen. Volgens Paulo Ribeiro zijn er patiënten bij wie de ziekte "geassocieerd is met diarree, bij anderen met constipatie, en bij weer een andere groep is er een afwisseling tussen perioden van constipatie en diarree".

4. Hoe wordt het behandeld?

Tijdens zijn consulten begint dokter Paulo Ribeiro altijd met het uitleggen aan patiënten hoe "de darm werkt" en hoe alles wat we "doen en eten" gevolgen kan hebben. "Het is belangrijk om de ziekte te demystificeren, wat iets heel anders is dan haar te bagatelliseren." De ziekte is niet dodelijk, maar artsen weten dat "het wel enorm veel ongemak veroorzaakt."

Voor patiënten die vaker last hebben van constipatie, is het "voorschrift" om de inname van water en vezels te verhogen. In gevallen waarin diarree vaker voorkomt, moet de patiënt stimulerende voedingsmiddelen vermijden, waarvan "de patiënt meestal al weet wat ze zijn", voegt de arts toe.

Het aannemen van een gezonde levensstijl die “het fysieke en psychologische welzijn bevordert”, voegt Ana Catarina Carvalho toe, is essentieel, aangezien stress en voeding de symptomen kunnen verergeren.

Wanneer het veranderen van gewoonten niet helpt, kan medicatie nodig zijn, zoals spasmolytica, middelen tegen diarree, laxeermiddelen, probiotica of pijnstillers.

5. Welke voedingsmiddelen moet je vermijden?

"Voedingsadvies" voor deze ziekte, zegt Ana Catarina Carvalho, is een "uitdaging", omdat veel patiënten het begin van de symptomen associëren met de inname van bepaalde voedingsmiddelen. "Er is geen lijst met voedingsmiddelen die vermeden moeten worden en de te volgen voedingsstrategie is individueel." Volgens de arts lijken "het verhogen van de vezelinname en het verminderen van de consumptie van gemakkelijk fermenteerbare koolhydraten" geassocieerd te zijn met een verbetering van de symptomen. Bovendien, en hoewel het niet duidelijk is of gluten de symptomen verergeren, melden sommige patiënten, zegt ze, dat ze verbeterden na "het verminderen van de inname van glutenrijk voedsel".

Paulo Ribeiro adviseert een ‘goede voedselhygiëne’: eet op regelmatige tijdstippen, vermijd grote maaltijden, vermijd stimulerende middelen (cafeïne, alcohol, pittig eten en vetten), drink 1,5 liter water per dag, vermijd frisdranken met zoetstoffen en gas en stimuleer fysieke activiteit (zo simpel als wandelen).

6. Hoe wordt het prikkelbare darmsyndroom gediagnosticeerd?

Er zijn gestandaardiseerde normen gebaseerd op symptomen voor het stellen van een diagnose, de zogenaamde Rome-criteria. De klinische anamnese is essentieel voor het trekken van conclusies en is gerelateerd aan de aanwezigheid van "terugkerende buikpijn (gelijk aan of erger dan eenmaal per week)", merkt de gastro-enteroloog van CUF Viseu op, geassocieerd met ten minste twee van deze kenmerken: pijn bij het ontlasten en pijn als gevolg van veranderingen in de frequentie van de stoelgang (diarree, constipatie of afwisseling tussen beide); of pijn als gevolg van veranderingen in de consistentie van de ontlasting (vast of vloeibaar).

De arts benadrukt dat bij patiënten ouder dan 50 jaar of met "waarschuwingssignalen", zoals aanzienlijk gewichtsverlies, nachtelijke diarree of bloedverlies, tests moeten worden uitgevoerd om andere ziekten uit te sluiten.

7. Veroorzaakt deze ziekte anorectale bloedingen?

Nee. “Dat is juist heel belangrijk, want sommige symptomen kunnen verward worden met andere ernstige ziekten van het spijsverteringskanaal”, legt Paulo Ribeiro uit.