Haddad wil onroerendgoed- en agribusinessfondsen belasten; kijk wat er verandert

Alternatieven met een vast inkomen die steeds populairder worden onder beleggers, zoals vastgoedbeleggingsfondsen (FII's) en beleggingsfondsen in agro-industriële ketens (Fiagros), verliezen mogelijk hun belangrijkste aantrekkingskracht: vrijstelling van inkomstenbelasting op de winst.

Voorlopige maatregel 1.303, die vorige week werd uitgevaardigd door de regering van Luiz Inácio Lula da Silva (PT), stelt een belastingtarief vast van 5% tot 17,5%, afhankelijk van het type investeerder.

De nieuwe belasting is een van de maatregelen die minister van Financiën Fernando Haddad heeft aangekondigd als compensatie voor de gedeeltelijke intrekking door de regering van de verhoging van de belasting op financiële transacties (IOF) . Om de inkomstenbelasting in te voeren, is echter goedkeuring van het Congres vereist.

Deskundigen zijn van mening dat de verandering langetermijninvesteringen kan ontmoedigen, gevolgen kan hebben voor de pensioenplanning en krediet duurder kan maken voor belangrijke sectoren van de economie, zoals infrastructuur, landbouwindustrie en de vastgoedmarkt.

"Hoewel de rechtvaardiging ligt in het behalen van fiscale doelstellingen en het matigen van de stijging van de IOF, is de impact op de winstgevendheid van investeerders evident. De marges worden kleiner en er is meer verfijning nodig in de portefeuilleallocatie, vooral gezien het einde van de progressiviteit in de IR en de vaste weging op voorheen vrijgestelde activa", aldus Mary Elbe Queiroz, voorzitter van het Nationaal Centrum voor het Voorkomen en Oplossen van Belastingconflicten (Cenapret).

Wat is er gebeurd met de belasting op inkomsten van buitenlandse investeerders en Fiagros?

Vóór MP 1.303 waren buitenlandse financiële instellingen en Fiagros vrijgesteld van IR op inkomsten (dividenden) die aan individuen werden betaald, zolang ze aan bepaalde vereisten voldeden:

• worden verhandeld op een effectenbeurs of een georganiseerde over-the-counter-markt;
• minimaal 50 aandeelhouders (in het geval van buitenlandse investeerders) of 100 aandeelhouders (Fiagros) hebben; en
• concentratielimieten per investeerder respecteren.

Deze structuur heeft fondsen geconsolideerd als populaire instrumenten voor het genereren van passief inkomen en financiële planning. Onder de nieuwe regelgeving wordt uitgekeerd inkomen aan de bron belast tegen een algemeen tarief van 17,5%, dat van toepassing is op dividenden, aflossingen en terugbetalingen.

Regels voor verlaagde belasting van 5%

Niet alles is verlies voor de particuliere belegger. Volgens Rafael Bellas, productcoördinator bij InvestSmart XP, kunnen de meeste buitenlandse beleggers en fiagros rekenen op een verlaagd dividendtarief van 5%, mits ze aan bepaalde criteria voldoen:

• minimaal 100 aandeelhouders hebben;
• haar aandelen worden uitsluitend op de effectenbeurs of op een georganiseerde markt verhandeld;
• geen enkele individuele aandeelhouder mag meer dan 10% van de aandelen bezitten of meer dan 10% van de inkomsten van het fonds ontvangen; en
• familieleden tot en met de tweede graad tellen als één groep aandeelhouders, en de som van de aandelen mag niet meer bedragen dan 30% van het totaal.

Deze voorwaarden zijn bedoeld om misbruik van de fondsstructuur door grote particuliere beleggers te voorkomen, maar verhogen de operationele complexiteit.

Wat verandert er bij de aan- en verkoop van aandelen van buitenlandse beleggers en Fiagros?

Ondanks de nieuwe inkomstenbelasting verlaagt het parlementslid het tarief voor vermogenswinst bij verkoop van fondsaandelen van 20% naar 17,5%.

Bellas legt het uit met een voorbeeld: "Als een belegger een aandeel koopt voor R$ 100 en het verkoopt voor R$ 110, werd de winst van R$ 10 belast met 20%, oftewel R$ 2. Nu, met de nieuwe regel, zal de belasting R$ 1,75 bedragen – een marginale maar significante verlaging."

Wanneer treden deze regels in werking?

Eén van de uitgangspunten van het parlement is de naleving van het beginsel van jaarlijkse belastingheffing. Op grond hiervan treden wijzigingen in de inkomstenbelasting pas in werking in het jaar volgend op hun bekendmaking.

Als gevolg hiervan gaat de nieuwe belastingheffing in op 1 januari 2026. Tot die tijd blijven uitgegeven en gestorte quota onderworpen aan de oude regel.

Uit een analyse van XP Investimentos blijkt dat deze aandelen hun oorspronkelijke vrijstelling behouden, zelfs als ze vervolgens op de secundaire markt worden verhandeld.

"Het voorstel creëert een onderscheid tussen nieuwe en oude quota, wat kan leiden tot nieuwe handelscodes om de fiscale behandeling te onderscheiden", legt Marx Gonçalves, hoofd beursgenoteerde fondsen bij XP, uit.

Zijn buitenlandse financiële instellingen en Fiagros nog steeds aantrekkelijk voor investeerders?

Zelfs na het einde van de vrijstelling beweren experts dat buitenlandse beleggers en fiagros relatief aantrekkelijk blijven. Dit komt doordat de meeste financiële beleggingen – waaronder aandelen, CDB's en traditionele fondsen – ook belast zullen worden met een tarief van 17,5%.

Volgens Bellas hebben fondsen die voldoen aan de criteria voor het verlaagde tarief van 5% nog steeds een voordeel ten opzichte van producten zoals LCI's, LCA's, CRI's, CRA's en gestimuleerde obligaties, waarvan de belastingheffing eveneens definitief en gunstig is.

Gonçalves van XP benadrukt: "Zelfs als ze zonder wijzigingen worden goedgekeurd, geloven we dat de beursgenoteerde fondsen concurrerend zullen blijven, omdat niet alleen zij, maar ook hun alternatieven, hun winstgevendheid zullen zien beïnvloed door de nieuwe belastingdruk."

Wat zijn de gevolgen van de wijziging in FII's en Fiagros voor niet-investeerders?

De effecten van de voorlopige maatregel reiken verder dan de portemonnee van investeerders. Belastingheffing op inkomsten kan de kosten van het werven van fondsen verhogen voor bedrijven die deze fondsen gebruiken om projecten te financieren. Dit heeft directe gevolgen voor sectoren zoals de agro-industrie , infrastructuur en vastgoed, die afhankelijk zijn van dergelijke instrumenten om projecten mogelijk te maken en hun activiteiten uit te breiden.

De hogere kosten voor het werven van fondsen kunnen vervolgens worden doorberekend aan de eindconsument, waardoor producten en diensten duurder worden en krediet minder toegankelijk wordt.

Wat zou er in het Congres kunnen gebeuren met de voorlopige maatregel die de belastingen wijzigt?

Ondanks dat het wetsvoorstel van kracht is, zal het binnen 120 dagen worden geanalyseerd door een gezamenlijke commissie van het Nationaal Congres. Deze commissie kan wijzigingen voorstellen of het wetsvoorstel zelfs verwerpen.

Het voorstel stuit al op weerstand vanuit sectoren zoals de landbouw, de vastgoedsector en de infrastructuur, die zich direct getroffen voelen. Er is ook sprake van politieke slijtage. Paulo Gama, hoofd politieke analyse bij XP, signaleert een "moeheid door de toenemende belastingdruk" en een toenemende druk om te bezuinigen.

Joaquim Rolim Ferraz, partner bij Juveniz Jr. Rolim Ferraz Advogados, vat de kritiek als volgt samen: "Het MP vertegenwoordigt een aanzienlijke verhoging van de belastingdruk op investeringen, wat een negatieve impact kan hebben op belastingbetalers en binnenlandse besparingen kan ontmoedigen."