SPD-man Lars Kling: koude chutzpah

Het is onderdeel van het politieke ritueel dat nederlagen gevolgd moeten worden door aftreden. Zelden is een partij zo geruisloos en soepel uit een verloren verkiezing gekomen als de leiding van de SPD na 23 februari. De partijleiding, Lars Klingbeil en Saskia Esken, zitten erbij alsof er niets is gebeurd. Daarmee had ze het debat laten voortduren tijdens de kandidatenselectie en, zonder het alternatief van Boris Pistorius te willen, toegekeken hoe Olaf Scholz werd afgemaakt .

Dit gebrek aan leiderschap leidt verrassend genoeg tot een carrièresprong voor Klingbeil, die wordt gepromoveerd tot zowel voorzitter van de partij als van de parlementaire fractie. De generatiewisseling in de SPD waar Klingbeil voor pleit, slaat waarschijnlijk vooral op hemzelf. De kille chutzpah van deze manoeuvre doet denken aan Frank-Walter Steinmeier in 2009, die zichzelf na een spectaculaire verkiezingsnederlaag simpelweg uitriep tot nieuwe fractievoorzitter. De SPD links keek verbaasd en verrast toe.

De SPD-rechtse vleugel is altijd beter geweest in interne machtsspelletjes. Klingbeil is ook een goede netwerker. De nieuwe machtsstructuur van de SPD is dus voorspelbaar: Klingbeil en Pistorius vormen het besluitvormingscentrum, Esken mag blijven, enigszins links en zonder invloed, zolang ze maar geen verstoring veroorzaakt. De sociaaldemocratie na het stoplicht lijkt daarmee op een regionale partij in Nedersaksen. Nog nooit waren er zoveel Osnabrück en Soltau. En secretaris-generaal Mathias Miersch komt uit Hannover.

Wat de partijtrends betreft, is de federale SPD duidelijk rechts georiënteerd. Klingbeil is de zoon van een soldaat, Pistorius is als minister van Defensie een voorstander van herbewapening en heldere communicatie. Hiervoor moet Rolf Mützenich – de slimme, voorzichtige, ingetogen linkse en militair-sceptische fractieleider – vertrekken. De SPD zet zichzelf hiermee in een gunstig daglicht voor de komende coalitie met de Unie . Vanuit de achterste rijen en vanuit de Jusos zijn nog steeds geïsoleerde oproepen te horen om niet te snel en te goedkoop tot een akkoord met de Unie te komen. Ze zullen vervagen.