Een les in authenticiteit van Steve McCurry

Over hetzelfde onderwerp:

" Kunstmatige intelligentie zal de fotografie revolutioneren, maar er is een enorm risico. Het kan weliswaar prachtige beelden creëren, maar ze zullen niet echt zijn. Hoe kunnen we erop vertrouwen dat een machine emoties begrijpt, de waarheid van een plek?", zegt Steve McCurry, een legende in de wereld van de fotografie, in Rome voor een professionele workshop met Eolo Perfido, die fotografie combineert met productie en academische wereld.

We ontmoeten elkaar aan het einde van zes dagen van bijeenkomsten die McCurry, net als in de school van Athene, zowel houdt in de studio's van Perfido aan de Casilina, een zeer authentieke Romeinse buitenwijk, als in de straten van het centrum, precies op een rondreizende manier. Over een maand houdt hij nog een reeks bijeenkomsten, op de locatie die al uitverkocht is. Hoewel hij al meer dan tien jaar voor digitaal kiest, heeft hij meer dan één angst voor de volgende technologische stap. Hij erkent de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie, maar vreest de ontologische ambiguïteit ervan: "Je kunt niet op een machine vertrouwen om de wereld te vertellen. Ik lees mijn favoriete redacteur omdat ik zijn standpunt wil (niet dat van een algoritme)."

McCurry is vierenzeventig jaar oud en spreekt met de urgentie van iemand die geen tijd te verliezen heeft . Zijn benadering van beelden heeft decennia overspannen met de stille kracht van gezichten, blikken en minimale gebaren. "Het belangrijkste wat ik heb geleerd is respect voor de mensheid, ongeacht welke religie je aanhangt, ongeacht waar je geboren bent. Dat alleen al zou voldoende zijn om conflicten te bezweren," merkt hij op, met die apodictische voorspelbaarheid die kenmerkend is voor de Amerikaanse kijk op de wereld en een voorliefde voor effect die waarschijnlijk voortkomt uit zijn studie, die graad in Theater en Cinematografie behaald in 1974 in Philadelphia, een decennium vóór de inmiddels al te beroemde foto van de piepjonge vluchteling uit het kamp in Peshawar, het "Afghaanse meisje" dat minstens zo bekend is als Vermeers "Meisje met de parel". "Ik was in de bergen van Pakistan, op de vlucht voor de hete nazomer. Een paar Afghaanse vluchtelingen zeiden tegen me: ben je fotograaf? Je zou met ons mee moeten gaan en ons verhaal vertellen."

Het leek een avontuur. Dat was het ook . Ze kleedden hem in een lokaal tuniek, verfden zijn haar, schoren hem. Zijn camera, een lichte rugzak op zijn schouders, en veel lopen. Hij maakte zijn eerste foto's in een conflictgebied, kogels vlogen van de ene kant naar de andere. Met Kerstmis 1979 viel de Sovjet-Unie Afghanistan binnen. En die beelden, aanvankelijk genegeerd, ontwikkeld in zwart-wit om de slechte kwaliteit van de film die in de DDR werd gemaakt te vervangen, werden plotseling betwist door de belangrijkste kranten ter wereld. Vandaag is hij, voor een reclame-redactioneel project van Stefano Ricci, teruggekeerd naar India. Een van de zeer zeldzame modeopdrachten die hij de afgelopen jaren heeft aangenomen, hij ging op zoek naar plaatsen en foto's die hem dierbaar waren, met name in Jodhpur. "We kozen voor een elegante aanpak, respectvol voor de lokale cultuur. Het was een genoegen om India te vieren, de architectuur, de mensen. Als je iemands huis binnenkomt, moet je dat respecteren." Na de reis naar Cambodja vorig jaar bood de reis tussen Rajasthan en Uttar Pradesh een vorstelijke blik op de kleding van het Florentijnse merk.

McCurry viert niet alleen, hij getuigt. Ja, haute couture, soms, onder heel specifieke omstandigheden . Maar bovenal oorlogen, wanhoop, milieugeweld, klimaatverandering, veerkracht van de gemeenschap. Voor anderen, met meer kleuren dan anderen. Hij maakt er een werkethiek van: "Talent is belangrijk, maar zonder doorzettingsvermogen blijft het onafgemaakt. Je hoeft geen genie te zijn. Je moet willen leren, willen verbeteren. Willen falen om opnieuw te leren."

Hij had daar eigenlijk niet moeten zijn, op 11 september 2001. In plaats daarvan zat hij door een tegenslag op zijn terugweg uit Tibet vast in New York. Vanaf het dak van zijn studio vereeuwigde hij de vlammende Twin Towers voor zich. "Toen de eerste instortte, dacht ik meteen: de tweede zal ook instorten. En ik fotografeerde hem terwijl hij instortte." Hij werkte in een trance, de ene opname na de andere. "Het was alsof mijn hersenen het niet konden verwerken. Toen ging ik naar Ground Zero." Daar begreep hij opnieuw dat verhalen roepen, maar niet op jou wachten. Je moet eropuit gaan en ze tegemoet treden, alle risico's accepteren. "Als ik een halfuur eerder de straat op was gegaan, had ik kunnen sterven. Een kwestie van seconden, misschien." De dood jaagt hem geen angst aan, maar afwezigheid wel. Sinds hij acht jaar geleden Lucia's vader werd, heeft zijn blik zich op andere doelen gericht. "De verantwoordelijkheid is gekomen. Je wilt dat je dochter voorbereid is en weet hoe ze moet vechten voor de juiste dingen die je haar hebt geleerd."

En nu we het toch over ouderschap en emoties hebben, hij vertelt over een video die hem raakte: een aap die een spoedkeizersnede heeft ondergaan, wordt wakker en vindt haar baby, houdt hem vast. "Een moeder die vreest dat ze haar kleintje kwijt is. Het was een heel indrukwekkend moment. Ik moest er bijna van huilen." Hij zegt ervan overtuigd te zijn dat hij "weet" hoe "het dierenrijk" werkt, maar dat hij zich niet bewust is van de entropische aard van de mens; voor hem "een losse schroef" die aangedraaid moet worden. Zelfs in tijden van kunstmatige intelligentie, in het meervoud, is dit het beeld dat McCurry graag wil behouden: dat van respect, van getuigenis zonder oordeel.

Technologie staat ten dienste van de mens, nooit andersom . Zelfs op sociale media, die hij zonder voorbehoud gebruikt, maar misschien wel met meer voorzichtigheid dan met fotografie: "Ze kunnen een fantastisch hulpmiddel zijn of een enorme tijdverspilling. (Zoals met elk medium) hangt het ervan af hoe je het gebruikt." Hij is er zelfs in geslaagd een vreedzame relatie op te bouwen met zijn volgers, waaronder uiteraard haters en criticasters welig tieren: "Ik negeer ze gedeeltelijk, als het kan blokkeer ik ze. Mensen kunnen zeggen wat ze willen, en doen dat vaak op een onwetende manier. Ze praten over dingen die ze niet kennen, met rauwe en haatdragende agressie. Soms vraag ik me af of ze niets beters te doen hebben in het leven (dan mij aanvallen)." Misschien niet. "Ik zou ze willen zeggen dat ze van hun stoel moeten opstaan ​​en iets nuttigs moeten doen. Tijdverspilling op deze manier betekent een lege ziel hebben." Letterlijk, een lege ziel. In de persoonlijke waardenschaal van McCurry, die zich vandaag de dag ondanks zichzelf in een land bevindt waar de president tegenstanders op sociale media aanvalt en zijn bevoorrechte adviseur van eergisteren, Elon Musk, "programma's heeft onderbroken waarvan mensenlevens afhingen", is dit een doodzonde.

Meer over deze onderwerpen: