Denk je dat je niet tegen gluten kunt? Nieuw onderzoek wijst iets anders uit

Glutenvrije voeding is al jaren een hype. Van sporters tot influencers: allemaal zweren ze erbij dat brood, pasta en koekjes zonder gluten de sleutel zijn tot een gezondere levensstijl. Maar nieuw onderzoek, gepubliceerd in The Lancet, zet vraagtekens bij die overtuiging.

Want in de meeste gevallen ligt het probleem niet bij gluten zelf.

Bij mensen met coeliakie reageert het immuunsysteem heftig op gluten. Dat leidt tot ontstekingen en schade aan de darmen. Maar er is ook een groep mensen die buikpijn, een opgeblazen gevoel of vermoeidheid ervaart na het eten van brood of pasta, terwijl ze géén coeliakie of tarwe-allergie hebben. Zij krijgen vaak het label ‘glutensensitief’.

Australische onderzoekers hebben 58 eerdere studies over dit onderwerp naast elkaar gelegd. Hun conclusie? Bij de meeste mensen die denken gevoelig te zijn voor gluten, ligt de oorzaak waarschijnlijk ergens anders.

Een belangrijke aanwijzing komt uit onderzoek naar zogeheten FODMAP’s: moeilijk verteerbare koolhydraten die onder meer in tarwe, uien en knoflook zitten. Mensen die dachten last te hebben van gluten, bleken veel minder klachten te hebben wanneer ze deze FODMAP’s vermeden, ook als ze daarna weer gluten aten.

Ook verwachtingen spelen een grote rol. In zogeheten blinde testen, waarin deelnemers niet wisten of ze gluten of een placebo kregen, verdwenen de verschillen in klachten grotendeels. Sommige mensen kregen zelfs dezelfde klachten van een placebo, puur omdat ze verwachtten zich slecht te voelen. Dat laat zien hoe sterk de verbinding is tussen onze hersenen en darmen.

Dat toch veel mensen zich beter voelen als ze gluten schrappen, kan volgens de onderzoekers andere oorzaken hebben. Wie gluten laat staan, eet vaak ook minder bewerkte producten en meer groente, fruit en noten. Dat is simpelweg gezonder. Daarnaast geeft het gevoel van controle over wat je eet vaak rust, wat ook de spijsvertering ten goede komt.

Toch is het helemaal vermijden van gluten niet zonder risico’s. Producten zonder gluten zijn gemiddeld 139 procent duurder, bevatten minder vezels en soms ook minder belangrijke voedingsstoffen. Bovendien kan langdurige vermijding leiden tot een eenzijdig voedingspatroon en angst rondom eten.